پرداخت مابه التفاوت دیه‌ زن و مرد در جنایات

رأی وحدت رویه‌ شماره 777 دیوان عالی کشور 

مطابق رأی وحدت رویه‌ای که دیوان عالی کشور در اردیبهشت سال جاری صادر کرد، در کلیه‌ جرایم علیه تمامیت جسمانی، صندوق تأمین خسارت‌های بدنی ملزم است مابه‌التفاوت دیه‌ زن تا سقف دیه‌ مرد را بپردازد. رأی وحدت رویه، به رأیی گفته می‌شود که توسط دیوان عالی کشور در موارد اختلافی صادر می‌شود. به ‌عبارت ‌بهتر، هنگامی که در خصوص یک موضوع واحد میان دادگاه‌ها اختلاف به وجود می‌آید و در مورد آن آرای متفاوتی صادر می‌شود، دیوان عالی کشور به‌ عنوان عالی‌ترین مرجع قضایی وارد می‌شود تا این اختلاف ‌نظر حقوقی را حل ‌و فصل کند.  حل ‌و فصل این اختلاف ‌نظر حقوقی در قالب صدور رأیی به نام «رأی وحدت رویه» صورت می‌گیرد. نکته‌ مهم در خصوص رأی وحدت رویه آن است که این رأی در حکم قانون است؛ یعنی همه‌ اعضای جامعه باید از آن آگاه بوده و آن را رعایت کنند و مهمتر آن ‌که در مراجع قضایی نیز مورد استناد قرار می‌گیرد.  در واقع، همانطور که اگر کسی ادعا کند نسبت به قانون اطلاع ندارد این ادعای او مورد پذیرش قرار نمی‌گیرد، ادعای ناآگاهی نسبت به رأی وحدت رویه نیز مورد پذیرش نخواهد بود. از این ‌رو، شما را در جریان یکی از جدیدترین آرای وحدت‌ رویه‌ای که دیوان عالی کشور صادر کرده است، خواهیم گذاشت.

حکم تبصره‌ ماده 551 قانون مجازات اسلامی
همانطور که می‌دانید، دیه‌ بانوان نصف دیه‌ آقایان است. با این ‌حال، قانونگذار در تبصره‌ ماده 551 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392 مقرر کرده است که در کلیه‌ جنایاتی که مجنیٌ‌علیه (کسی که مورد جنایت قرار گرفته است) زن باشد، باید معادل تفاوت دیه‌ او تا سقف دیه‌ مرد از صندوق تأمین خسارت‌‌های بدنی پرداخت شود. 
منظور از جنایت، جرایم علیه‌ تمامیت جسمانی مانند قتل و ضرب ‌و جرح عمدی است. بدین ‌نحو، بدون آن‌که به ‌صورت مستقیم حکم به تساوی دیه‌ زن و مرد صادر شود، میزان دیه‌ آنها طبق این ماده مساوی شده است.
دیوان عالی کشور در رأی وحدت‌ رویه‌ شماره 777 که آن را در اردیبهشت سال 1398 صادر کرده، چنین مقرر کرده است که اگر در اثر ارتکاب یکی از جنایات (جرایم علیه تمامیت جسمانی همچون قتل، تصادف رانندگی، ضرب ‌و جرح و…) به نفس (جان)، اعضا و منافع (بویایی، شنوایی، بینایی و…) یک زن آسیبی وارد شود، صندوق تأمین خسارات بدنی باید مابه‌التفاوت دیه‌ او تا سقف دیه‌ مرد را پرداخت کند.
بنابراین پرداخت مابه‌التفاوت دیه‌ زن تا سقف دیه‌ مرد صرفاً مربوط به دیه‌ نفس نیست و اگر جنایت منجر به وارد آمدن صدمه بر اعضا و منافع (بویایی، شنوایی و …) زن شود، در این موارد نیز صندوق موظف خواهد بود که مابه‌التفاوت دیه را بپردازد.