نحوه نوشتن پایان نامه ارشد حقوق

تیرماه 1396

«آئین نامه نحوه نگارش و تدوین»

«پایان نامه های کارشناسی ارشد»

این دستورالعمل به منظور بهبود کیفیت و یکسان‌سازی نگارش پایان‌نامه‌ها در مقاطع کارشناسی‌ارشد توسط معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی تهیه و تنظیم شده است. اجرای این دستورالعمل برای کلیه دانشجویان الزامی است و حسن انجام آن تحت نظارت کارشناسان امور پایان نامه های حوزه پژوهش دانشکده تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی می‌باشد.

هر پایان نامه (رساله) به چهار یا پنج فصل (بخش) تقسیم ‌بندی می شود که باید بر اساس ترتیب زیر تنظیم شوند.

الف- جلد پایان نامه

ب- صفحه‌ی ابتدای متن پایان‌‌نامه/ رساله

ج- صفحه‌ی انتهای متن پایان‌نامه/ رساله

د - صفحه‌ی متن پایان‌نامه/ رساله

مشخصات روی جلد پایان‌نامه ‌ها و رساله ‌ها:

الف) جلد پایان‌نامه برای دانشجویان کارشناسی ارشد علوم پایه از نوع کالینگور با رنگ سورمه ای ساده و علوم انسانی با رنگ قرمز و فنی و مهندسی با رنگ مشکی می باشد.

ب) تمام مندرجات روی جلد نسبت به دو طرف چپ و راست آن باید کاملاً در وسط قرار گیرد.

ج) آرم دانشگاه به طول 3 سانتیمتر و به عرض 5/2 سانتیمتر در وسط بالای جلد قرار گیرد.

«دقت شود بین دو پای آرم دانشگاه حتماً کلمه ی «دانشگاه آزاداسلامی» قرار گیرد و بدون آن،آرم ناقص می باشد.»

د) با توجه به مقطع تحصیلی (کارشناسی ارشد)، رشته تحصیلی و گرایش مربوطه و همچنین سایر مشخصات [عنوان رساله یا پایان‌نامه، نام استاد یا استادان راهنما و مشاور، نام پژوهشگر (دانشجو)، فصل و سال ] صفحه ی روی جلد پایان‌نامه یا رساله خود را تنظیم و بر روی جلد آن زرکوب شود.

ه) فونت نوشته روی جلد«صفحه عنوان فارسی» همه یکدست با فونت 14 B-nazanin برجسته می باشد.

و) فونت نوشته پشت جلد «صفحه عنوان انگلیسی» همه یکدست با فونت 14Times New Roman برجسته می باشد.

(رشته های فنی و مهندسی و علوم پایه عنوان«M.Sc.» و رشته های علوم انسانی عنوان «M.A.»)

ز) برای صفحه ی پشت جلد، عبارت: Thesis Advisor وsupervisor(ترجیحا در مقطع دکترا) برای عنوان( استاد راهنما ) و عبارت consulting Advisor برای عنوان ( استاد یا استادان مشاور ) پیشنهاد می گردد.

ح) در عطف پایان‌نامه نوشتن عنوان پایان‌نامه، نام و نام خانوادگی دانشجو، فصل و سال دفاع الزامی است.

ط) در عطف پایان‌نامه فونت نوشته همه یکدست با فونت 16B-nazanin و اگر عنوان لاتین باشد14Times New Roman نازک می باشد.

توجه: به منظور راهنمایی بیشتر، نمونه‌ای از صفحات پایان‌نامه یا رساله در انتهای این آئین‌نامه قرار گرفته است.

«ترتیب صفحات پایان نامه‌های کارشناسی ارشد فارسی»

توضیحات پیرامون صفحات داخلی پایان‌نامه کارشناسی ارشد:

فونت حروف این آئین‌نامه با برنامه Word تایپ شده و قطع رساله A4 (21 × 5/29) در نظر گرفته شده است.

الف- صفحات فرعی

1. شماره صفحات فرعی بصورت حروف ابجد (أ- ب- ج-......) است که باید 5/1 سانتیمتر بالاتر از پائین صفحه و از دو طرف کاملاً در وسط صفحه قرار گیرد که این شماره‌گذاری از «بسم الله الرحمن الرحیم» شروع می‌شود.
2. اولین صفحه پس از جلد و صفحه سفید (آستر بدرقه) به ترتیب صفحه شبیه به طرح جلد به زبان فارسی با تاییدیه هیأت داوران با فونت 16 B-nazanin برجسته می باشد، تعهدنامه اصالت رساله یا پایان نامه با فونت 14 B- nazanin، منشور اخلاق پژوهش بافونت IranNastaliq-15، می باشد که شماره نیز ناپدید باشد.
3. صفحه­ی بعد از منشور اخلاق پژوهش «بسم الله.....»،با فونت نستعلیق بدون شماره صفحه می باشد.
4. صفحات بعدی به«تقدیم به» و «سپاس گزاری» اختصاص دارد که تیتر«تقدیم به» و «سپاس گزاری» با فونت 14 B- nazanin برجسته یا 14 B- nazanin برجسته نوشتهشده و فاصله آن از بالا 8 سانت و از سمت راست 3 سانت باشد. فاصله تیتر تا متن15/1 سانت و فاصله متن نیز از سمت راست 3 سانت و از سمت چپ صفحه 3/2 می باشد.مطالب این قسمت نباید از یک صفحه تجاوز کند.

5. صفحه بعدی به فهرست مطالب اختصاص دارد. در اولین صفحه، فاصله تیتر «فهرست مطالب» نسبت به بالای صفحه 8 سانت است و نسبت به دو طرف صفحه کاملاً در وسط قرار می گیرد و با فونت 14 B- nazanin برجسته نوشته می‌شود. یک سانتیمتر پائین تر از تیتر فهرست مطالب، با فونت 14 B- nazanin برجسته کلمات «عنوان» و «صفحه» نوشته شود. فاصله «عنوان» تا سمت راست صفحه 3 سانتیمتر و فاصله «صفحه» تا سمت چپ صفحه 3/2 سانتیمتر باشد. 15/1 سانتیمتر پائین‌تر از عنوان و صفحه با فونت 14 B- nazanin به ترتیب عناوین و شماره صفحه‌ها نوشته شود. کل عناوین با 14 B- nazanin نازک وفاصله 15/1 سانتیمتر از هم و فقط فصل بندی ها بصورت بولد نوشته می شوند.

اگر فهرست مطالب از یک صفحه تجاوز کرد، صفحه بعدی آن فاصله تا بالای صفحه 2/3 سانتیمتر در نظر گرفته شود. صفحات «فهرست» با حروف الفبای أبجد، شماره‌گذاری شده و در وسط و پائین صفحه انجام گیرد.

1. 6. در صورت نیاز فهرست جدول‌ها، نمودارها، شکل‌ها و نقشه‌ها بعد از فهرست مطالب با همان شرایط تایپ می‌گردد
2. 7. فونت نوشته در صفحه (طرح جلد انگلیسی) Times New Roman14 برجسته می باشد. (رشته های فنی و مهندسی و علوم پایه عنوان M.Sc. و رشته های علوم انسانی عنوان M.A.) . این صفحه بصورت نگارش مجلات انگلیسی صحافی گردد.)

8. «چکیده انگلیسی» Abstract: فونت تیتر این صفحه Times New Roman نازک 14 می باشد. تیتر"Abstract "را در سمت چپ صفحه و فاصله آن تا بالای صفحه 8 سانت و تا سمت چپ 5/3 سانت نوشته و 15/1 سانت پائین تر نوشتن متن شروع می‌شود، که فاصله متن Abstractتا سمت چپ صفحه 3 سانت و تا سمت راست 3/2 سانت وفونت آن Times New Roman نازک 14 و حداکثر دریک صفحه نوشته می‌شود

ب) صفحات اصلی:

توالی صفحات پایان‌نامه یا رساله براساس طرح پیشنهادی استاد راهنما تنظیم گردد:

«چکیده»

خلاصه فارسی پایان‌نامه «چکیده» اولین صفحه اصلی با شماره صفحه 1 مشخص می‌شود و حداکثر در 2 صفحه و با فونت 12 B- nazanin برجسته تایپ شود. فاصله تیتر «چکیده» نسبت به بالای صفحه 8 سانت و در سمت راست صفحه می‌باشد که فاصله آن تا سمت راست صفحه 3 سانت می‌باشد. 15/1 سانت پایین‌تر از تیتر چکیده، متن چکیده شروع شده که فاصله آن از سمت راست کاغذ 3 سانت و از سمت چپ کاغذ 3/2 سانت باشد.کلید واژه نیز در پایان چکیده قرار می گیرد.

«مقدمه»

تیتر «مقدمه» نسبت به بالای صفحه 8 سانتیمتر و در سمت راست صفحه نوشته شود و فاصله آن تا سمت راست صفحه 3 سانتیمتر و با فونت 14 B- nazanin برجسته گذاشته شود.-------- 15/1 سانت پایین‌تر از تیتر مقدمه،متن آن با فونت 14 B- nazanin نازک وفاصله آن تا سمت راست صفحه 3 سانت و از سمت چپ صفحه 3/2 سانت می باشد.

در صفحات اصلی پایان‌نامه بعد از چکیده و مقدمه، فصل‌ها «با پیشنهاد استادان راهنما و مشاور» آغاز می‌شود.

تذکر:

1) در اولین صفحه آغاز هر فصل، فاصله اولین سطر آن نسبت به بالای صفحه 8 سانتیمتر می‌باشد و در بقیه صفحات فاصله تا بالای صفحه 2/3 سانتیمتر می‌باشد.

صفحات اصلی می‌بایست به صورت ساده و بدون استفاده از کادر و یا سر صفحه تایپ شود. در صفحات اصلی طول هر سطر 16 سانتیمتر و فاصله سطرها از یکدیگر 15/1 سانتیمتر در نظر گرفته شود. متن آن با فونت 14 B- nazanin نازک و تعداد سطرها در هر صفحه حداکثر 24 سطر می‌باشد. فاصله هر سطر از سمت راست کاغذ 3 سانتیمتر و از سمت چپ 3/2 سانتیمتر باشد. ابتدای هر پاراگرف با 5/0 نیم سانتیمتر تو رفتگی شروع می شود و فاصله آخرین سطر از پایین صفحه 3 سانتیمتر باشد.

فاصله «شماره صفحه» تا پایین صفحه 5/1 سانتیمتر باشد و کاملاً در وسط قرار گیرد. ضمناً در صورتی‌که متن به زبان انگلیسی می‌باشد، فاصله هر سطر از سمت راست کاغذ 3 سانتیمتر و از سمت چپ 3/2 سانتیمتر باشد.

2) هنگام نوشتن فهرست منابع به مسائل زیر توجه شود:

الف) ترتیب نوشتن منابع به ترتیب حروف الفبا باشد.

ب) هر یک از منابع نیز به ترتیب زیر نوشته شود:

1. شماره و ردیف

2. نام خانوادگی نویسنده

3. نام نویسنده

4. سال انتشار [در پرانتز () نوشته شود]

5. عنوان کتاب، مقاله، گزارش یا پایان‌نامه تحصیلی همراه با ذکر عنوان پایان‌نامه «این قسمت باید به صورت ساده و نازک (غیربولد) نوشته شود».

کتاب ها بصورت مجزا و مقاله ها، پایان نامه ها،نشریه ها، فصل نامه ها نیز مجزا و تحت عنوان مقاله ها نوشته شود.

6. نام ناشر، مجله، سمینار یا مؤسسه علمی که مقاله درآن چاپ شده و یا نام دانشگاهی که پایان نامه در آنجا ارائه شده است.

7. شماره مجله یا شماره جلد کتاب.

8.. شماره صفحه‌هایی که مطلب موردنظر از آن‌ها استخراج شده است «در صورتی که کل منبع مورد نظر به عنوان مرجع مورد استفاده قرار گرفته باشد، لزومی به ذکر شماره صفحه‌ها نیست».

توجه شود که مطالب فوق با علامت ویرگول از یکدیگر جدا شوند و در مورد نام نویسنده بعد از علامت نقطه، از علامت ویرگول استفاده شود.

- در زمینه منابع غیرفارسی، ضمن رعایت مرجع، برحسب حروف‌ الفبای مربوطه، دقت شود اگر مجله‌ای مورد استفاده قرار گرفته باشد، در صورتی‌ که نام مخفف شناخته شده‌ای برای آن وجود دارد، مورد استفاده قرار گیرد و در غیر این صورت، نام کامل مجله قید گردد.

- در زمینه کتاب‌ها یا مقالاتی که به یک نویسنده تعلق دارند، رعایت ترتیب زمانی انتشار آن‌ها، ضمن ارجاع‌ دادن ضرورت دارد.

- در صورتی که کتاب یا مقاله، اثرترجمه شده باشد، ذکر نام خانوادگی و نام مترجم، پس از نام نویسنده ضرورت دارد.

-

پاورقی:

- پاورقی فارسی باید در پایین صفحه و از راست به چپ با شماره‌گذاری فارسی نوشته شود(بعد از عدد فقط خط تیره قرار گیرد. (مثال: 1- سروش، عبدالکریم، علم چیست، فلسفه چیست؟، ص 5.) فونت آنها باید همانند قلم مورد استفاده متن پایان‌نامه اما با اندازه 10 یا 11 نازک باشد.

- پاورقی انگلیسی باید در پایین صفحه و از چپ به راست با شماره‌گذاری انگلیسی نوشته شود(بعد از عدد فقط خط تیره قرار گیرد.(مثال:1- residual scores) فونت آنها باید Times New Roman و با اندازه 10 یا 11 نازک باشد.

شماره‌گذاری فصل‌ها

موضوع اصلی پایان‌نامه معمولاً چند فصل است هر فصل نیز ممکن است به چند بخش و زیربخش تقسیم گردد.

هر یک از بخش‌های هر فصل با دو شماره که با خط تیره از یکدیگر جدا شده‌اند مشخص می‌گردد عدد سمت راست بیانگر شماره ی فصل و عدد سمت چپ، شماره ی ترتیب بخش مذکور موردنظر است در صورتی‌ که هر بخش دارای زیر‌بخش باشد، شماره‌ی هر زیر بخش در سمت چپ شماره‌ی مذکور قرار می گیرد. مثلاً 2-4-3 یعنی(زیربخش سوم از بخشچهارم فصل دوم.) شماره‌گذاری شکل‌ها، جدول‌ها، نمودارها و نقشه‌ها نیز به صورت فوق می‌باشد. مثلاً دهمین شکل در فصل سوم به صورت (شکل 3-10) نوشته می‌شود.

ابتدای هر فصل یک صفحه با عنوان« فصل» با فونت80 B- nazanin بولد و«نام فصل» با فونت40 B- nazanin بولد اختصاص دارد.

فونت متن فصل ها 14 B- nazanin نازک و فاصله خطوط 15/1 سانتیمتر می باشد.

پیوست و منابع و مآخذ نیز با فونت 80 B- nazanin بولد نوشته شود.

پیوستها در پایان‌نامه بایستی قبل از فهرست منابع و مآخذ آورده شوند. در صورت وجود مطالب مورد نیاز بعنوان پیوست در پایان نامه خواهد آمدو در صورت عدم نیاز به آن، نیازی به نوشتن آن نیست.

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1. مقدمه

1-2. بیان مسأله(شامل تشریح ابعاد، معرفی دقیق آن، بیان جنبه‌های مجهول و مبهم و متغییرهای مربوطه همراه با مستندات علمی و پژوهشی)

1-3. اهمیت و ضرورت تحقیق

1-4. اهداف تحقیق: الف) اهداف کلی ب) اهداف جزئی یا فرعی تحقیق

1-5. سوالات تحقیق

1-6. فرضیه‌های تحقیق

1-7. تعریف واژه‌ها، مفاهیم و متغیرها: الف) تعریف نظری ب) تعریف عملیاتی

فصل دوم: مروری بر ادبیات موضوع (کلیات یا بررسی منابع یا مباحث نظری تحقیق) ادبیات و پیشینه تحقیق

2-1. بررسی نظریه‌های پیرامون موضوع تحقیق

2-2. بررسی تحقیق‌های انجام شده

2-3. چارچوب نظری تحقیق

2-4. مدل تحلیلی تحقیق

فصل سوم: روش تحقیق(مواد و روش‌کار)

3-1. روش و طرح تحقیق

3-2. فرآیند تحقیق

3-3. جامعه آماری

3-4. نمونه، روش نمونه‌گیری و حجم نمونه

3-5. ابزار گردآوری داده‌ها(اطلاعات): الف)روایی ابزار جمع‌آوری داده‌ها ب)پایایی ابزار جمع‌آوری داده‌ها

3-6. روش گردآوری داده‌ها(اطلاعات)

3-7. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها(اطلاعات)

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها(نتایج)

4-1. توصیف متغیرها

4-2. بررسی فرضیه‌های تحقیق و ارائه نتایج

فصل پنجم: نتیجه‌گیری وپیشنهادها

5-1. تجزیه و تحلیل نتایج تحقیق

5-2. بحث و نتیجه‌گیری

5-3. پیشنهاد‌های بر گرفته از یافته‌های پژوهش

5-4. پیشنهادهایی برای پژوهش‌های بعدی

5-5. محدودیت‌های خارج از اختیار پژوهشگر

5-6. محدودیت‌های در اختیار پژوهشگر

منابع و مآخذ که شامل:

الف) فهرست منابع فارسی:

تیتر «فهرست منابع فارسی» در بالای صفحه و فاصله آن تا بالای صفحه 8 سانتیمتر و تا سمت راست صفحه 3 سانتیمتر می‌باشد و 15/1 سانتیمتر پائین‌تر از تیتر، منابع به ترتیب حروف الفبا نوشته می‌شود. فاصله متن تا سمت راست کاغذ 3 سانتیمتر و تا سمت چپ کاغذ 3/2 سانتیمتر می‌باشد.

ب) فهرست منابع غیرفارسی

تیتر «فهرست منابع غیرفارسی» در بالای صفحه و فاصله آن تا بالای صفحه 2/3 سانتیمتر و تا سمت راست صفحه 3 سانتیمتر می‌باشد و 15/1 سانتیمتر پائین‌تر از تیتر شروع به نوشتن منابع به ترتیب حروف‌ الفبای مربوطه می‌شود. در شماره‌گذاری فهرست منابع غیرفارسی باید در ادامه شماره‌گذاری منابع فارسی باشد. مثلاً اگر فهرست منابع فارسی تا عدد 26 ختم شده فهرست منابع غیرفارسی از عدد 27 شروع می شود فاصله متن تا سمت راست کاغذ 3 سانتیمتر و تا سمت چپ کاغذ 3/2 سانتیمتر می‌باشد.

تذکر:

1. هیچ واژه بیگانه در متن پایان‌نامه نباید به کار برده شود.در صورتی که آن واژه ترجمه فارسی نداشته باشد اصل واژه در متن به فارسی نوشته شود و در پاورقی هر صفحه هم کلمه اصلی (به زبان مورد نظر) آورده شود.

1. 2. جهت یکسان‌سازی شکل پایان‌نامه‌ها دانشجویان از کادر، هدر، فوتر و... استفاده ننمایند.
2. 4. در صورتی که تصویری به صورت فتوکپی یا اسکن شده در پایان نامه ارایه شود باید کاملا واضح بوده و از کیفیت خوبی برخوردار باشد.
3. 5. حاشیه متن از سمت راست 3 سانتیمتر و از سمت چپ هر صفحه 3/2 سانتیمتر و حاشیه‌های بالا 2/3 سانتیمتر و فاصله پایین صفحه از پایین نیز باید 5/1 سانتیمتر تا شماره صفحه باشند. این دستور شامل متن، نمودارها و دیگر قسمت‌های پایان‌نامه نیز می‌باشد (حداکثر 24 سطر در هر صفحه)
4. 6. عناوین شکل‌ها و نمودارها در زیر آن وارد شود. در صورتی که یک خط یا کمتر است به صورت مرکزی و در صورتی که بیش از یک خط است دو طرف تنظیم (Justify) و با فونت 12B- nazanin بولد شود.
5. 7. عناوین جداول در بالای آن آورده شود. در صورتی که یک خط یا کمتر است به صورت مرکزی و در صورتی که بیش از یک خط است باید دو طرف تنظیم (Justify) و با فونت 12B- nazanin بولد شود.
6. 8. پس از تایپ متن پایان‌نامه، تکثیر بایستی بر روی کاغذ A4 و جنس کاغذ به کار رفته درکل پایان‌نامه از یک نوع باشد.
7. 9. در صورتی که در پایان‌نامه‌ای از تصویر یا نقشه‌ای استفاده شود مانند تصویر یک شخصیت، نمونه میکروسکوپی، نقشه یک شهر یا منطقه‌ی مورد استفاده و.......، مقیاس ارزیابی الزامی است.
8. 10. برای تایپ کلماتی مانند «می‌شود»، پایان نامه، صفحه ها و... از دستور Ctrl+shift+space یا Ctrl + - استفاده شود تا به صورت یک واژه واحد در متن (می‌شود) ظاهر شود.
9. 11. استفاده از جزوه‌های درسی، مقالات مجلات غیر معتبر(منظور نداشتن هیأت تحریره عضو هیأت علمی دانشگاه یا مراکز تحقیقاتی)، روزنامه و سایت‌های اینترنتی غیر معتبر به عنوان منبع و ارجاع در پایان‌نامه،از نظر علمی فاقد اعتبار بوده و استناد به آنها جایز نمی‌باشد.

3. تمامی جدول‌ها در نرم‌افزار MS Word تهیه شوند. در جدول از نوشتن مطالب بصورت خطوط عمودی اجتناب شود، ستون اول راست چین و عناوین ستون‌ها وسط چین تایپ شوند. در ضمن تعداد ارقام اعشاری کمیت‌های مشابه یکسان باشد (مثلا حداکثر تا دو رقم اعشار برای تمامی جدول‌ها در نظر گرفته شود).

12. شماره‌گذاری جدول‌ها، شکل‌ها و نمودارها:

هر جدول، شکل یا نمودار باید با عنوان مربوطه که برای آنها درج می‌شود،‌ مشخص گردد. در هر فصل پایان‌نامه، جدول یا شکل با درج شماره فصل و جدول در همان فصل، شماره‌گذاری می‌شود. سپس موضوع جدول یا شکل بلافاصله بعد از شماره‌گذاری ذکر خواهد شد(نوشتن عنوان یا توضیح جدول در بالای آن و توضیح شکل یا نمودار در پایین آن، الزامی است). به طور مثال جدول شماره 3 فصل دوم بصورت زیر شماره‌گذاری می‌شود:

جدول 2-3

حتی‌المقدور از درج اعداد و کلمات انگلیسی در جداول و نمودارها خودداری شود.

1. 13. نحوه‌ی ارجاع به منابع در داخل متن براساس روش APA: - نام خانوادگی، سال انتشار کتاب یا مقاله و شماره صفحه (اسماعیلی، 1389: 10) می‌باشد.
2. 14. فونت حروف أبجد و اعداد شماره صفحات، 14B- nazanin نازک می باشد.

فرآیند انجام اصلاحات مورد درخواست هیئت داوران

- نظرات اصلاحی هیأت داوران را نماینده تحصیلات تکمیلی در پایان جلسه دفاع به منظور اعمال اصلاحات به دانشجو اعلام می‌کند. دانشجو موظف است در مهلت مقرر اصلاحات را انجام دهد.

- حداکثر مهلت انجام تصحیحات خواسته شده توسط هیئت داوران در جلسه دفاعیه مشخص می گردد.

- نسخه نهایی پایان‌نامه را دانشجو پس از اعمال نظرات اصلاحی هیأت داوران (طبق فرم 10 صفحه 3) و انجام نگارش بر اساس شیوه نامه نگارش، قبل از صحافی به نماینده تحصیلات تکمیلی تحویل خواهد داد.

- در مرحله بعد از انجام اصلاحات و صدور مجوز صحافی توسط نماینده ی تحصیلات تکمیلی لازم است:

1. 1. یک نسخه پایان‌نامه یا رساله ی مجلد صحافی شده برای تحویل به کتابخانه دانشگاه.
2. 2. یک نسخه پایان نامه و CD شامل: فایل Wordو Pdf متن پایان‌نامه برای تحویل به تحصیلات تکمیلی.
3. 3. یک نسخه پایان‌نامه یا رساله ی مجلد صحافی شده برای تحویل به استاد راهنما.
4. 4. یک نسخه پایان‌نامه یا رساله ی مجلد صحافی شده برای تحویل به استاد مشاور.

توجه: CD ها حاوی دو فایل به صورت فهرست و متن پایان نامه جداگانه و به صورت Word و Pdf باشد.