ماهیت و روش‌های ارتکاب تروریسم سایبری

همگام با توسعه روزافزون جوامع و گسترش امکانات برای بهبود زندگی اجتماعی، شاهد تغییر شیوه ارتکاب جرایم گوناگون در نظام اجتماعی هستیم. به این ترتیب مجرمان به موازات پیشرفت تکنولوژی، جرایم خود را براساس امکانات خلق‌شده، به‌روز می‌کنند. به این ترتیب از جمله جرایمی که بر این مبنا مطرح شده، جرم تروریسم با توسل به رایانه است.

از جمله جرایمی که باعث اخلال جدی در امنیت جهانی می‌‌شوند، تروریسم سایبری و جاسوسی سایبری است. حمله گسترده توسط بدافزارها و ویروس‌های رایانه‌ای به وسیله انتشار و انتقال از طریق ایمیل‌های ناخواسته، عضوگیری گروه‌های تروریستی از طریق فضای مجازی و جمع‌آوری کمک مالی به تروریسم از طریق استفاده از ارتباطات الکترونیکی و در بستر سایبر، چالش پیش روی مفاهیم قانونی موجود است.
این دسته از عملیات تروریستی به صورت آسان‌تری نسبت به اعمال تروریستی سنتی واقع می‌شوند. از سوی دیگر به تجربه در چند سال اخیر مشاهده شده است که این گروه از عملیات تروریستی خسارات بسیار شدیدتری را بر کشورها تحمیل کرده است؛ به‌طوری که قانونگذاران در کشورهای مختلف کم و بیش به وضع مقرراتی در این زمینه پرداخته‌اند.

ماهیت و انواع تروریسم
وقتی سخن از واژه «ترور» و «تروریسم» به میان می‌آید، ناخود‌آگاه آنچه به ذهن متبادر می‌شود، سوءقصد به جان مقامات سیاسی یک کشور است.
هرچند این مورد از مصادیق بارز تروریسم است، اما فعالیت‌های تروریستی منحصر به این مورد نبوده و به طور کلی شامل تمامی اعمال خشونت‌آمیزی می‌شود که معمولا منافع حیاتی یک کشور را هدف قرار می‌دهد.
همچنین برعکس سایر جرایم که ممکن است به طور ساده واقع شوند، اصولا این نوع از جرایم به نحو سازمان‌یافته و در سطح گسترده‌ای رخ می‌دهد.

تعریف تروریسم
برای تعریف تروریسم می‌توان به تعریفی که سازمان ملل متحد در سال 1992 منتشر کرده است، اشاره کرد که بیان می‌دارد: «روش اعمال نگرانی از طریق خشونت که به وسیله بازیگران دولتی، گروه‌ها یا افراد (نیمه) مخفی که به دلایل سیاسی، جنایتکارانه یا شخصی اعمال می‌شود.»

تعریف تروریسم رایانه‌ای
سایبر تروریسم، حاصل تلاقی تروریسم و فضای مجازی است. سایبر تروریسم، بیشتر به معنای حمله یا تهدید به حمله علیه رایانه‌ها، شبکه‌های رایانه‌‌ای و اطلاعات ذخیره‌شده در آنهاست، هنگامی که به منظور ترساندن یا مجبور کردن دولت یا اتباع آن برای پیشبرد اهداف سیاسی یا اجتماعی خاص اعمال می‌شود.
با توجه به مطالب گفته‌شده درباره سایبر تروریسم می‌توان ویژگی‌های زیر را برای آن ذکر کرد که شامل هدف قرار دادن تعداد بیشتری از مردم، استفاده از گروه‌های رایانه‌ای ناشناخته در سطح بین‌المللی، نداشتن محدودیت جغرافیایی، پنهان ماندن هویت، تبلیغ به عضوگیری بین‌المللی و گسترش دامنه تروریسم به مسایل مالی بانکی و اقتصادی و خدمات شهری است همچنین تروریست‌های فضای مجازی یا اینترنتی به جای استفاده از سلاح‌های رایج مثل بمب‌ها و موشک‌ها از ویروس‌ها، ایمیل، هک و نفوذ رایانه‌ای و خرابکاری یا دستکاری‌های اینترنتی و شبکه‌ای استفاده می‌کنند.

نقض تدابیر امنیتی برای دسترسی غیرمجاز به داده‌های سری
به شرط وجود داده‌های سری در سامانه‌ها و حفاظت از داده‌ها به طرق متعارف، نقض تدابیر امنیتی جهت دسترسی غیرمجاز به داده‌های سری، می‌تواند یکی از مقدمه‌های ارتکاب جرم تروریسم سایبری قرار گیرد.
این جرم هم مانند سایر جرایم سایبری، نیاز به قصد و عمد مرتکب دارد و اگر کسی بدون قصد و عمد به این داده‌ها دست پیدا کرده ولی مرتکب سوء استفاده یا فروش آنها نشود جرمی تحقق نیافته است.

مصادیق تروریسم سایبری
تروریست‌ها در یک روش، اهداف خود را از طریق فضای مجازی تبلیغ کرده و اقدام به عضوگیری در فضای مجازی و همچنین جلب کمک‌های مالی و غیرمالی می‌کنند.
اما روش بعدی آموزش شیوه‌ها و راه‌های انجام ترور در فضای فیزیکی به کاربران است مانند ساخت بمب دستی یا نحوه تهیه سلاح. گروه تروریستی القاعده و نیز گروه تروریستی داعش، جهت انجام اقدامات تروریستی خود از این راه بهره زیادی برده و موفق به اغفال بسیاری از جوانان از کشورهای مختلف شدند.

دلایل گسترش تروریسم سایبری نسبت به تروریسم سنتی
هزینه پایین آماده‌سازی سیستم سخت‌افزار کامپیوتر و تولید و نصب نرم‌افزار جهت آماده‌سازی تبلیغات دروغین، سخت بودن ردیابی و شناسایی و دستگیری مرتکبین تروریسم سایبری، امکان کنترل انجام جرم از راه دور و کم کردن خطر دستگیری یا کشته شدن حین ارتکاب جرم و امکان هدف گرفتن تاسیسات متعدد و قربانیان بیشتر در نقاط متعدد در یک زمان، از دلایل گسترش تروریسم سایبری نسبت به تروریسم سنتی است.

روش‌های ارتکاب تروریسم سایبری
حمله تروریستی به اطلاعات: در این روش با ورود غیرمجاز به سیستم‌های رایانه‌ای و اصطلاحا هک و کرک کردن سیستم اقدام به از بین بردن اطلاعات کرده یا با جایگزینی اطلاعات جعلی و دروغین اقدام تروریستی خود را انجام می‌دهند.
حمله تروریستی به زیرساخت‌ها: حمله به سخت‌افزارها و از بین بردن آنها، از بین بردن پایگاه‌های عملیاتی یا مختل کردن برنامه‌های رایانه‌ای از این دست هستند.
جذب کمک‌های مالی جهت اقدامات تروریستی: در بیشتر موارد، گروه‌های تروریستی با تبیین اهداف و انگیزه‌های خود در فضای مجازی اقدام به جذب کمک‌های مالی جهت اقدامات تروریستی می‌کنند.

مجازات تروریسم سایبری 
طبق ماده 8 قانون جرایم رایانه‌ای «هر کس به طور غیرمجاز داده‌های دیگری را از سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا حامل‌های داده حذف یا تخریب یا مختل یا غیر قابل پردازش کند، به حبس از 6 ماه تا دو سال یا جزای نقدی از 10 میلیون ریال تا 40 میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»
همچنین ماده 9 از قانون جرایم رایانه‌ای در تکمیل ماده فوق مقرر می‌کند «هرکس به طور غیرمجاز با اعمالی از قبیل وارد کردن، انتقال دادن، پخش، حذف کردن، متوقف کردن، دستکاری یا تخریب، داده‌ها یا امواج الکترومغناطیسی یا نوری، سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی دیگری را از کار بیندازد یا کارکرد آنها را مختل کند، به حبس از 6 ماه تا دو سال یا جزای نقدی از 10 میلیون ریال تا 40 میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»