تفاوت های سرقفلی و حق کسب و پیشه و تجارت

برخلاف قانون روابط موجر و مستاجر سال 56 که از عنوان «حق کسب و پیشه و تجارت» نام برده است، قانون روابط موجر و مستاجر 76 از عنوان «سرقفلی استفاده نموده است به همین جهت برخی از حقوقدانان این دو عنوان را متفاوت می دانند و معتقدند که حق کسب و پیشه و تجارت مبلغی است که موجر پس از تخلیه به مستاجر می پردازد اما سرقفلی مبلغی است که موجر از ابتدا از مستاجر دریافت می کند. برخی دیگر از حقوقدانان نیز تفاوتی بین این دو عنوان قائل نیستند و معتقدند که این دو مفهوم یکی هستند. به هرحال بین این دو مفهوم تفاوت هایی وجود دارد به این ترتیب که:

1- در قانون 56 حق کسب و پیشه و تجارت ناشی از توافق طرفین عقد نمی باشد بلکه شرطی است که این قانون به قرارداد اجاره تحمیل می کند و توافق برخلاف آن باطل می باشد در حالی که در قانون 76 سرقفلی ناشی از قرارداد و مبتنی بر توافق طرفین عقد است.

2- معیار و ملاک های تعیین بهای حق کسب و پیشه با سرقفلی متفاوت است مثلا یکی از این معیارها تعیین بهای حق کسب و پیشه بر اساس سنوات تصرف مستاجر است در حالی که در سرقفلی چنین نیست.

3- میزان و مقدار سرقفلی مشخص است ولی میزان و مقدار حق کسب و پیشه قابل محاسبه و پیش بینی نیست.

4- حق سرقفلی قابل اسقاط است اما حق کسب و پیشه در عقد اجاره قابل اسقاط نیست.

5- حق سرقفلی قابل توقیف است اما حق کسب و پیشه قابل توقیف نیست.

6- حق سرقفلی قابل ضمان است اما حق کسب و پیشه قابلیت ضمان را ندارد.

7- حق سرقفلی قابل انتقال به غیر است ولی حق کسب و پیشه قابل انتقال به غیر نیست مگر در صورت صدور حکم بر تجویز انتقال منافع و یا ماذون بودن در انتقال به غیر.

8- حق سرقفلی با تخلف ساقط نمی شود اما حق کسب و پیشه با تخلف ساقط می شود.

9- حق سرقفلی ذاتاً قابل اسقاط،توقیف، ضبط و ضمان است اما در مورد حق کسب و پیشه این موارد مصداق ندارد.